Televisie kijken op je mobiel: is het de toekomst of een hype? Feit is dat over de hele wereld alle partijen naar de mogelijkheden kijken. Mobiele operators, omroepen, fabrikanten van telefoons, productiebedrijven. De goudkoorts slaat aan, maar wat zijn nu echt de mogelijkheden, de techniek en de kansen. (N.B. Op 12 september 2006 organiseert Euroforum een congres over TV op de mobiel. Kijk hier voor meer informatie.)
Door Robert Briel
Sinds een aantal jaren is het mogelijk om kleine TV-toestellen te kopen met een LCD-scherm van een paar centimeter doorsnee. Dat zijn gewone, analoge TV toestellen. waarmee je maar een paar zenders uit de ether kunt halen. Ze werden nooit een doorslaand succes. Ooit bedacht Sony de Watchman als video-evenknie van de Walkman. Inmiddels vergeten. Twee jaar geleden bracht de Nederlandse telecom groothandel MCC een “TV to Go” box op de markt, waarbij een mobiele telefoon voorzien van een analoge (!) TV waren gekoppeld, zodat iedereen de EK Voetbal en de Olympische Spelen overal kon zien. Er werden 800 van die boxen verkocht… een weinig bemoedigende ervaring.
Maar toch mag dit de pret niet drukken: misschien is de ommezwaai van Apple CEO Steve Jobs veelzeggend. Tot voor kort voelde Jobs niets voor een video-versie van de iPod. Totdat hij in september verleden jaar de opvallende introductie van de video iPod aankondigde, tegelijkertijd met de introductie van video’s in de iTunes winkel en de mogelijkheid deze video’s niet alleen op de iPod, maar via een computer ook op de TV zichtbaar te maken. Daarmee creëert Apple echte ‘video on the go’, die niet alleen te zien is via een mobiel apparaat als de iPod, maar ook overal op laptop, computer of TV. Dat is dus meteen een stap verder dan alleen maar video op je mobiel.
Oxford resultaten
Aanbieders van televisie naar mobiel kunnen ook hoop putten uit de eerste resultaten die een proef in de Britsestad Oxford opleverde. In dezestad zijn 16 tv-zenders 24 uur per dag beschikbaar op je mobiel. Het aanbod bestaat uit de bekende zenders als BBC, ITV, Channel 4 en Five, maar ook programma’s vasn Sky, MTV en andere. Half januari maakten initiatiefnemers O2 (het telecombedrijf) en Arquiva (het zenderbedrijf) bekend dat de deelnemers aan de test enthousiast zijn. Maar liefst 76% van de deelnemers zegt een abonnement te nemen als de dienst commercieel beschikbaar komt.86% is tevreden over de werkwijze van het systeem. Gebruikers kijken gemiddeld 23 minurten per keer, en dat één of twee maal per dag. Per week kijket men tussen de twee en drie uur, de echte fanaten halen echter wel vijf uur per week. Zevan van de tien gebruikers wil ook graag radio via de mobiel.
Via het telefoonbedrijf
Live video en video-on-demand moet breedband via de mobiele telefoon extra allure geven – en natuurlijk extra inkomsten genereren voor de telefoonbedrijven. In dit model wordt de video verstuurd via het netwerk van het mobiele operator. Dat kan zowel bij UMTS netwerken als bij tradtionele GSM netwerken die voor breedband geschikt gemaakt zijn door middel van de zogenaamde EDGE technologie. Hierbij zendt de leverancier van het TV signaal aan iedere gebruiker een aparte stream. Dit is technisch heel goed mogelijk en wordt nu al bij veel bedrijven toegepast. Toch is dit model allerminst toekomstzeker. Bij populaire programma’s, bijvoorbeeld live sport of tijdens belangrijke nieuwsfeiten, kan hierdoor het netwerk behoorlijk onder druk komen te staan. Per ‘cell’ kan namelijk maar een beperkte hoeveelheid bandbreedte worden doorgegeven.
In de USA zijn momenteel twee bedrijven bezig als ‘packager’ van live TV kanalen op mobiel, maar dan met gebruikmaking van de netwerken van de operators. Het zijn MobiTV en Stream Video, die elk pakketen kanalen leveren waarop men zich kan abonneren. In Frankrijk is op soortgelijke wijze live TV beschikbaar op de UMTS netwerken van Orange. Meer dan twintig zenders zijn beschikbaar, waaronder de publieke zenders France 2 en France 3, maar ook muziekzenders van MCM en M6, een nieuwszender en sport. Orange biedt in België deze dienst via haar dochter Mobistar aan, voorlopig alleen met de programma’s van KanalZ/Canal Z. En vanzelfsprekend heeft Vodafone in veel landen natuurlijk zijn Vodafone Live! dienst.
In de Verenigde Staten heeft de sportzender ESPN inmiddels een geheelnieuw concept bedacht: een eigen ESPN telefoon voor sportfanaten. Voor 199 dollar koop je deze geavanceerde telefoon, gemaakt door Sanyo, voorzien van het logo van de zender. Dat bis goedkoop, maar de teller begint te lopen als je gebruik gaat maken van de dfiensten. Afhankelijk vanhert gebruik betaalje tussen de 34,99 en 224.99 dollar per maand. ESPN belooft dagelisjk 40 videoclips te maken,die afgeleid zijn van de reportages en samenvattingen uit het SportsCenter programma.
Als omroep
Het kan ook anders. Televisie kan ook via speciale omroepzenders worden verspreid waarvan de signalen met portable apparaten uit de lucht worden gehaald. Dat kunnen draagbare televisies zijn, bijvoorbeeld gemonteerd in de auto, of laptops met ingebouwde tuner, maar ontvangst is ook mogelijk met hybride telefoons. Hierbij combineert de mobiele telefoon de functies van een telefoon met die van een TV ontvanger.
Daarmee kan de gebruiker live TV kijken via de TV ontvanger en via het mobiele netwerk video-on-demand aanvragen en bekijken. We hebben het hier over echte televisie, die via omroepzenders wordt verspreid met de bekende tv kanalen. Niet over speciaal voor de mobiel gemaakte filmpjes, waarvan de meest succesvolle nog steeds een erotisch karakter bevatten. In heel Europa worden al anderhalfjaar proeven gedaan om via de zogenaamde DVB-H norm te gaan uitzenden. DVB-H is de versie van de DVB (Digital Video Broadcasting) norm die bestemd is voor ‘handhelds’, vandaar de H.
In Korea gebruikt men een andere norm, DMB (Digital Multimedia Broadcasting), een evolutie van de DAB standaard. Maar ook in Duitsland is men begonnen met experimenten met DMB, namelijk in Beieren, terwijl men in Berlijn met DVB-H uitzendt. De eerste resultaten met DMB zijn zo bemoedigend dat de Duitse media autoriteiten nu kijken naar de mogelijkheid binnen een jaar de proef tot heel Duitsland uit te breiden. Beide systemen bieden echte ‘TV on the go’, waarbij je ook als je over de Duitse Autobahn raast met 200 kilometer per uur, of in de TGV in Frankrijk zit, nog televisie kan kijken.
Duitsland ver gevorderd
In Europa is Duitsland op dit moment het verst gevorderd, maar ook elders in Europa vonden tests plaats: in Finland, Frankrijk, Engeland, Spanje en Nederland. In Berlijn heeft men al permanent een DVB-H zender in de lucht, waarbij verschillende partijen nieuwe diensten en business modellen kunnen testen. Deze zender maakt gebruik van het feit dat de stad geen analoge televisie meer heeft en er dus ruimte vrij is in de ether, de DVB-H zender zendt nu uit via de beroemde TV toren op Alexanderplatz op UHF-kanaal 39. Het ‘digitale divend’ noemt men dit in Duitsland.
Naast het gebruik van de DVB-H techniek gaat men in Duitsland ook testen met het alternatieve DMB en wel in Beieren, waar in 2006 alle voetbalwedstrijden ook via je mobiel te zien moeten zijn. In Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje, Finland en natuurlijk ook Nederland zijn tests gehouden met kleine groepen gebruikers die ieder een speciale versie van de Nokia 7710 Widescreen smartphone hebben, die voor de gelegenheid is uitgerust met een DVB-H ontvanger. Deze telefoon is gekozen vanwege het brede beeld, dat een beetje doet denken aan een Gameboy waarbij het TV beeld goed tot zijn recht kan komen.
Nederlandse test interactief
In Nederland testten verleden jaar KPN en Digitenne, waarbij ook de Nokia 7710 gebruikt werden. Als het aan KPN ligt wordt televisie kijken op het mobiele toestel niet alleen een passieve bezigheid. Door ook gebruik te maken van de bestaande mobiele GPR- en UMTS-netten wordt mobiele televisie vooral een interactieve ervaring. Guy Demuynck, in de Raad van Bestuur van KPN verantwoordelijk voor de mobiele activiteiten, lichtte bij de proef toe: “De mogelijkheid om overal en altijd televisie te kunnen kijken is op zich al zeer interessant, ook voor omroepen en adverteerders. Maar traditionele broadcast televisie is eenrichtingsverkeer. Mobiele televisie wordt pas écht overtuigend als het ook interactief is. Zo zou je bijvoorbeeld tijdens het bekijken van de nieuwste video van je favoriete artiest direct kunnen doorklikken en het liedje als ringtone kunnen downloaden of als MP3 kunnen aanschaffen.”
Korea echt van start
In Korea ging in mei verleden jaar al een multiplex met zes kanalen van start, waarop alle grote publieke en commerciële kanalen gaan uitzenden. Zij gebruiken de DMB-standaard, een uitbreiding van de DAB-standaard. DAB is de standaard voor digitale radio, DMB staat voor Digital Multimedia Broadcast. En met dat laatste is een uitstekende ontvangst mogelijk met draagbare ontvanger met een schermpje van zeven centimeter. Het werkt en het ziet er verbluffend goed uit.
De commerciële start in Korea betekent dat het land ver voorloopt op Europa. Dat komt door een aantal verschillende factoren, zoals een actief beleid van de overheid, innovatieve fabrikanten als LG en Samsung, een publiek dat gek is op nieuwe snufjes en gadgets. Een succes in Korea betekent nog niet dat we in Europa massaal zullen gaan voor deze nieuwe vorm van televisie. Met de tests die afgelopen jaar werden gehouden is in elk geval een start gemaakt. Daarbij moeten dit jaar speciale events, zoals de WK Voetbal 2006 in Duitsland, straks voor extra impact zorgen.
Dit artikel is eerder verschenen in Broadcast Magazine