Er heerst een koorts in Nederland, de digitale koorts. Publieke en commerciële omroepen struikelen over elkaar heen met aankondigingen van hun digitale plannen voor themazenders en nieuwe diensten zoals programma’s op verzoek. We komen tot wel veertig zenders als we alles op een rijtje zetten. Omdat het aantal Nederlandse huishoudens met een digitale televisie nog steeds klein is blijft het vaak bij aankondigingen en experimenten op internet. Alleen de publieke omroepen hebben nu een aantal digitale themazenders ‘in de lucht’.
Ondanks het kabaal rond digitale televisie is het aantal digitale huishoudens op de Nederlandse kabel nog zeer bescheiden. Exacte cijfers ontbreken, maar naar schatting hebben ongeveer 120.000 van de meer dan zes miljoen kabelabonnees digitale televisie, dat is ongeveer 2% van het totale aantal. Daarnaast bestaat er nog digitale televisie via de ether via Digitenne.
Alleen digitale televisie per satelliet maakt een sterke groei door. Op dit moment is de aanbieder CanalDigitaal de grootste en snelst groeiende aanbieder van digitale televisie in Nederland met meer dan 550.000 abonnees en een groei van meer dan 10.000 nieuwe abonnees per maand. In totaal kijken meer dan 1 miljoen Nederlanders via CanalDigitaal naar alle Nederlandse publieke en commerciële omroepen op de ASTRA-satelliet. Het gaat hierbij niet alleen om gezinnen die buiten het bereik van de kabel wonen, maar ook om kabelabonnees die meer zenders willen zien.
Nederland krijgt ook een nieuwe vorm van digitale televisie, namelijk via de ADSL verbindingen, Versatel en KPN zijn nu actief. Versatel heeft als grote troef de live wedstrijden van het Nederlandse eredivisie voetbal, die exclusief via ADSL te zien zullen zijn. KPN plant ook films en themazenders via de koperen draad.
Publieke omroepen
De Nederlandse publieke omroep heeft vijf themazenders, de bekendste zijn de twee 3VOOR12TV kanalen van de VPRO, die zich toeleggen op alternatieve muziek die in niet of nauwelijks via MTV of TMF te zien is. De VPRO is ook actief met het documentairekanaal Holland.doc en in samenwerking met de NPS met /geschiedenis (spreek uit: slash, geschiedenis). Het vijfde themakanaal is NOSJournaal24, dat het laatste journaal in een carrousel herhaalt. Deze kanalen zijn op dit moment slechts beperkt te zien via de digitale kabel. Wel zijn ze allemaal ook beschikbaar voor breedband internet klanten.
Bij de verschillende publieke omroep leven nog veelandere plannen. De NOS wil naast de nieuwszender ook nog themakanalen over sport, parlement, cultuur en jongeren, dat zijn in grote lijnen de thema’s waar het om gaat. Daarnaast zijn andere omroepen vrij om met voorstellen te komen voor eigen themakanalen. De VARA denkt aan vijf verschillende thema’s. Wessel de Valk, hoofd nieuwe media bij de VARA, zegt: “Het eerste wordt eind september, begin oktober gelanceerd, het tweede en derde volgen voor het eind van het jaar. In 2005 zijn een consumentenkanaal, een cabaretkanaal en een VARA verzoekkanaal voorzien. In 2006 komen daar nog een wetenschapkanaal en een jongeren participatiekanaal bij.” AVRO, NCRV, TROS en KRO hebben ook hun eigen plannen, maar maakten tot dusver nog niets bekend.
De Nederlandse publieke omroepen zijn op dit moment erg succesvol met een dienst via internet, onder de naam www.uitzendingegemist kunnen programma’s van de vorige dag worden opgeroepen en via de PC worden bekeken. Een andere populaire dienst zijn de oude bioscoopjournaals, die ook via de publieke omroep website bekeken kunnen worden.
SBS
SBS Broadcasting bereidt de lancering voor van vier nieuwe digitale televisiezenders, zo kondigde topman Patrick Tillieux aan. Het gaat om het themakanaal Klussen & Wonen, de zender I Love met successeries van de jaren ’70 en ’80, Veronica Vibes, een televisiekanaal met uitgaans- en vrijetijdstips voor de Veronica-doelgroep en om het showbiz kanaal TV10. Wanneer de vier zenders worden gelanceerd, is grotendeels afhankelijk van de mogelijkheden die distributiemaatschappijen zoals kabelbedrijven bieden. Vooralsnog mikt SBS op lancering in september van dit jaar.
“ SBS Broadcasting vindt het belangrijk het signaal af te geven dat we volop bezig zijn met de voorbereidingen van digitale televisiezenders”, aldus Tillieux. “Natuurlijk heeft het pas zin deze zenders te lanceren als er voldoende kijkers zijn die televisie digitaal ontvangen. Wanneer het zover is, hangt af van de distributeurs. Maar we zijn ervan overtuigd dat dat niet lang meer zal duren. SBS bereidt zich daar op voor, omdat we vast van plan zijn de digitale toekomst vorm te geven.” Naast deze vier themakanalen heeft SBS Broadcasting plannen voor nog een aantal nieuwe digitale televisiezenders. Ook deze zullen in beginsel in september gereed zijn voor lancering. Meer variaties zijn mogelijk, zoals een home shopping kanaal, een reiskanaal, een nieuws kanaal (met grootaandeelhouder De Telegraaf).
MTV
MTV Networks lanceerde eerder dit jaar vier nieuwe digitale zenders, drie nieuwe muziekzenders en één kidskanaal gedistribueerd. Het gaat om Nick Junior (voor de allerkleinste kinderen) en de muziekkanalen: TMF Pure (urban), TMF Party (dance) en TMF NL, dat geheel gewijd is aan Nederlandse product. Met deze nieuwe ontwikkeling zegt MTV Networks in te spelen op de toenemende vraag naar specifieke content voor muziek- en kindertelevisie. Deze toename wordt mede veroorzaakt door de steeds diverser wordende Nederlandse samenleving, aldus MTV. Jochem de Jong, Head of Distribution MTV Networks Benelux: “Het starten van deze vier zenders past perfect in de distributiestrategie van MTV Networks. Het huidige analoge kabelpakket biedt weinig ruimte voor dit soort initiatieven en bovendien willen we samen met onze distributiepartners een succes maken van bestaande en nieuwe digitale platforms. Met het Digital 4-Pack denken we onze kijkers nog beter bedienen, door meer ruimte te bieden aan kidsprogrammering en verschillende muzieksmaken.” Helaas voor MTV is de verspreiding van de themazenders nogal beperkt: geen van de grote kabelmaatschappijen heeft ze in hun aanbod opgenomen, ze zijn uitsluitend via enkele kleine netten te zien.
Nog eens 20 nieuwe digitale TV kanalen
Naast dit uitgebreide aanbod krijgt Nederland er de komende maanden nog eens minstens twintig nieuwe TV kanalen bij. Tenminste als alle plannen worden bewaarheid. Talpa, het bedrijf van John de Mol, heeft naast de nieuwe eigen zender Talpa TV plannen voor een tweede ‘grote’ zender en nog eens vier thematische digitale kanalen. De komende maanden zalmen internet gebruiken als ’tweede kanaal’. Daarbij moeten we bijvoorbeeld denken aan 24uur per dag, zeven dagen in de week ‘Big Brother’, dat dit jaarweer terug keert op de Nederlandse televisie via Talpa.
Verder is Fox Kids bezig met een extra kanaal en staan de nieuwkomers Garuda TV (Indonesisch), het Car Channel en het World Made Channel in de startblokken. Het Commissariaat voor de Media gaf onlangs een licentie af voor Raceworld TV, een kanaal dat inmiddels via de Astra satelliet te zien is. Uitgeverij Sanoma komt met Wheelz TV te komen en voormalig kabelaar Jur Bron kondigde zelfs twee zenders aan, Oranje TV met Nederlandse muziek en TV op Reis, “een naam die voor zichzelf spreekt.” Binnenkort verwacht Bron met meer details naar buiten te kunnen komen over zijn tv kanalen.
Grote afwezige in de plannen is echter RTL Nederland, de grootste commerciële omroep in het land. Bij RTL houdt men zich voorlopig nog bij de drie grote,algemeen verspreide zenders RTL4, RTL5 en straks RTL7 (de nieuwe naam voor Yorin). Voor RTL geeft hoofd distributie John de Jong aan dat in de ogen van het bedrijf waarvoor hij werkt digitale televisie weliswaar een mooi iets is, maar de tijd nog niet rijp. Immers, 84% van alle Nederlanders kijkt naar een van de kanalen van de publieke omroep, RTL of SBS, slechts 16% naar alle andere samen. RTL blijft wel actief met webcasts, zoals het streamen van de nieuwszender RTL-Z en de extra programmering van programma’s als “Pop Stars”. De Jong: “We doen het als we een extra publiek kunnen bereiken, zoals mensen die naar RTL-Z kijken op hun PC op kantoor”.
Al met al zullen er straks tussen de veertig en vijftig digitale zenders bij komen, de vraag is alleen of een klein land als Nederland zo’n groot aanbod blijvend kan ondersteunen.
(Door Robert Briel; dit artikel is eerder gepubliceerd in TéVé Blad)